Οι μάντισσες ή μαντώδη είναι μια τάξη εντόμων που αριθμεί περισσότερα από 2000 είδη. Στην Ελλάδα έχουμε οκτώ. Τρέφονται με άλλα έντομα (ή και μεγαλύτερα είδη ζώων όπως πχ μικρά ερπετά)

Για τον λόγο αυτό τα δυο μπροστινά τους πόδια διαφέρουν από τα πίσω και λειτουργούν ως αρπάγες της τροφής τους. Έχει δηλαδή τρεις τύπους ποδιών 1. συλληπτικά 2. βαδιστικά και 3. για άλματα.

Το ζεύγος των συλληπτικών ποδιών (ενώ χρησιμεύουν και στον βηματισμό) είναι συνήθως μαζεμένα (ειδικά όταν είμαστε σε κάποια επαφή με τον έντομο κι αυτό παίρνει θέση άμυνας)

Aλογάκι της Παναγίας εναντίον μέλισσας

Aλογάκι της Παναγίας εναντίον μέλισσας

αλογάκι της Παναγίας - praying Mantis

Η θέση αυτή των μπροστινών ποδιών δημιουργεί την εικόνα κάποιου που έχει διπλώσει τα χέρια του σε θέση προσευχής, με αποτέλεσμα ο Γερμανός εντομολόγος Hermann Burmeister να ονομάσει τα έντομα αυτά το 1838 “προσευχόμενος μάντης” praying mantis

Η ελληνική κοινωνία δεν θα μπορούσε να μην εντάξει το ορθόδοξο στοιχείο κι εδώ κι έτσι στην Ελλάδα το έντομο είναι γνωστό με το όνομα αλογάκι της Παναγίας.

Τα θρησκευτικά ονόματα, αυτόματα δίνουν μια ιερότητα σε αυτόν που τα φέρει, οπότε στη συνείδηση του λαού το αλογάκι της Παναγίας δεν είναι το έντομο που όταν το βλέπεις, η πρώτη σκέψη που κάνεις είναι να το κοπανίσεις με την παντόφλα σου.

Έτσι η ένθεση της Παναγίας μαζί με άλλους δυο λόγους έγινε η αιτία κατά τη γνώμη μου το μάντης να είναι ένα από τα έντομα που ο κόσμος βλέπει με μια συμπάθεια, παρά το γεγονός ότι μπορεί να τρέμει στην εικόνα άλλων εντόμων λες και είναι τέρατα.

Οι άλλοι λόγοι είναι ότι πρώτον το μάντης έχει και μια πρακτική χρησιμότητα στον άνθρωπο αφού τον βοηθά να “ξεφορτωθεί” άλλα έντομα και δεύτερον το έντομο μοιάζει να έχει μάτια “σαν τα δικά μας”.

Τα έντομα έχουν τον λεγόμενο σύνθετο οφθαλμό, ένα συγκρότημα απλών ματιών (ομματιδίων), που συλλειτουργούν ως ενότητα. Ειδικά για το μάντις όμως και μερικά άλλα έντομα τα ευθυγραμμισμένα ομματίδια, αυτά δηλαδή που κοιτούν προς μια κατεύθυνση, αντανακλούν διαφορετικά το φως, έτσι ώστε τελικά να φαίνονται απο εμάς πιο σκούρα.

  αλογάκι της Παναγίας - praying Mantis

Αυτή η  πιο σκούρα ομάδα ομματιδίων δημιουργεί την αίσθηση ότι ο σύνθετος οφθαλμός έχει μια κόρη (ψευδοκόρη) κάνοντας το “μάτι” του εντόμου να μοιάζει με των θηλαστικών και το κάνει πιο οικείο σε εμάς.

αλογάκι της Παναγίας - praying Mantis

Έχουμε λοιπόν ένα χρήσιμο έντομο (τρώει τα “βλαβερά”) με ιερό όνομα που μας κοιτά στα μάτια…
Το άλογάκι της Παναγίας είναι αυτομάτως πιο συμπαθές από την κατσαρίδα!
Στο βασίλειο των εντόμων δεν ισχύει το ίδιο. Τα υπόλοιπα έντομα δεν το συμπαθούν αφού είναι από τους πιο ικανούς κυνηγούς. Παίρνει τις πρωτεΐνες του τρώγοντας τα άλλα έντομα ή ακόμα και κανιβαλιζοντας, αφού είναι διάσημη η συνήθεια του θηλυκού να τρώει το αρσενικό μετά το ζευγάρωμα. Σε κάθε τροφική αλυσίδα εντόμων, σε όλα τα οικοσυστήματα αν το μάντις είναι κάπου στην κορυφή είτε μόνο του είτε με ενα δυο άλλα έντομα (πχ τη γιαπωνέζικη σφήκα)
Τα συλληπτικά του άκρα – πόδια που λειτουργούν σαν αρπάγες, είναι γεμάτα μικροσκοπικά αγκάθια και συλλαμβάνουν με ευκολία τον στόχο. Τα σαγόνια του, μοναδικά πολύπλοκα, καταβροχθίζουν ολόκληρο το θύμα του σε ελάχιστο χρόνο με τη βοήθεια των υγρών που παράγει στο στόμα.
Τα συναντάς συνήθως το καλοκαίρι να στήνει τις ενέδρες του σε μικρούς θάμνους. Συχνά κάνει κινήσεις μιμητισμού του περιβάλλοντος του, μπορεί δηλαδή να περπατά ταλαντώνοντας το σώμα του μπροστά πίσω με σκοπό να μοιάζει με ξερό κλαδάκι που κουνά ο αέρας. Έτσι καμουφλάρεται και από τα θύμα τα του.
Ακόμα περισσότερο μπορεί να αλλάζει το χρώμα του σε μερικές μέρες ώστε να προσαρμόζεται καλύτερα στην υπάρχουσα βλάστηση και να μη διακρίνεται εύκολα

 Είναι ένα έντομο που όπως όλα τα άλλα στη χώρα μας δεν είναι καταγεγραμμένο και τοποθετημένο σε κάποια λίστα ανάλογα με τη σπανιότητα του. Πχ έχω συναντήσει το πανέμορφο Empusa pennata μόνο μία φορά το 11, που ευτυχώς όμως το φωτογράφισα.

Αλογάκι της Παναγίας Praying Mantis

Πέρσι το καλοκαίρι βιντεοσκόπησα στην Ερέτρια ένα μάντις να τρώει ένα άγνωστο έντομο. Eίναι από αυτά τα post που δεν ανέβασα ποτέ. (το βάζω τώρα)

Praying Mantis from kostas.koutsoukos on Vimeo.

Φέτος είχα την τύχη να το απαθανατίσω ενώ έτρωγε μια μέλισσα, γιατί ναι, είναι εχθρός των μελισσών. Όπως έχω γράψει και παλιότερα πολλά έντομα μπορεί να είναι ανταγωνιστικά στη μέλισσα. Μην το πάθουμε όμως σαν έναν κύριο που σκότωνε χελιδόνια με το δίκαννο επειδή έτρωγαν και μέλισσες.

Όλοι χωράμε και δεν θα πάθει τίποτα μια κυψέλη αν ένα μάντις μας φάει και μια μέλισσα σε ένα θυμάρι.

Aλογάκι της Παναγίας εναντίον μέλισσας

Aλογάκι της Παναγίας εναντίον μέλισσας

Στο video που ακολουθεί, το αλογάκι καταβροχθίζει τη μέλισσα ζωντανή σε λιγότερο απο οκτώ λεπτά. Στο τέλος ασχολείται με τον καθαρισμό του στόματος του…


Το μάντις είναι πραγματικά ένα από τα πιο αξιοθαύμαστα έντομα. Εντυπωσιακό είναι το σημείο 1:15 στο οποίο φαίνεται ξεκάθαρα ότι η μέλισσα έχει τελικά και ψαχνό, το 2:23  που ρουφάει το πόδι “σαν μακαρόνι”.

Στο 3:31 εμφανίζεται για πρώτη φορά το κεντρί που στάζει δηλητίριο το οποίο όμως καταβροχθίζετε με αιστευτη ευκολία. Έχουν πολλούς φίλους ανά τον κόσμο που τα χρησιμοποιούν ως κατοικίδια, σε ειδικές γυάλες, τα ταΐζουν και τα φροντίζουν

Η μέλισσα προσπαθεί μάταια να κεντρίσει τον θηρευτή της

Η μέλισσα προσπαθεί μάταια να κεντρίσει τον θηρευτή της

Written By

Beekeeper

Greek beekeeper