Acherontia atropos (Death's Head Hawkmoth) - Αχερόντια

Ο πατέρας και ο παππούς μου ήταν μελισσοκόμοι, αλλα το 1989 - 1990, παράγοντες του τυπου varroa και λοιπά ενδιαφέροντα πλάσματα, ανάγκασαν την οικογένεια να σταματίσει προσωρινά τη μελισσοκομία, για να ξεκινίσω εγώ πάλι αργότερα.

Την 31.05.2003 αγόρασα απο το χωριό Παύλο Βοιωτίας, τα πρωτα μου μελίσσια και το ίδιο βραδυ τα μετέφερα στο σπίτι μας στην Ερέτρια Ευβοίας, οπου κάποια παραμένουν ακόμα και σήμερα.
Το Βραδυ της μετάφοράς στα γεράνiα της αυλής, εμφανίστηκε το εικονιζόμενο έντομο το οποίο και φωτογράφισα με την ηρωική sony DSC S75.


Ηταν εξαιρετικα εντυπωσιακό γιατί έχε διαστάσεις μικρου πουλιού, εντυπωσιακό πέταγμα [στεκόταν ακίνητο μπροστα στα λουλουλόυδια σαν κολίμπρι]


και τρομερά μεγάλα μάτια, υποθέτω γιατι ειναι νυχτόβιο. Οι φωτογραφίες το αδικούν γιατί το δειχνουν λίγο τρομακτικό.


Ειχα ξαναδεί τέτοιο πλάσμα αλλα η συγκεκριμένη βραδιά ήταν ιδανικη για φωτογράφιση, πράγμα που έκανε την συνάντηση ιδιαίτερη και μοναδική.

Τότε δεν φανταζόμουνα οτι το συγκεκριμένο έντομο θα γινόταν αντικείμενο μελέτης απο μένα, αλλά πρόκειται για άλλο ένα έντομο, που δυσκολέυει τη ζωή του μελισσοκόμου.

Ειναι μια Αχερόντια ή Acherontia atropos / Acherontia styx (Death's Head Hawkmoth) και όσες ξαναβρέθηκαν μπροστά μου απο τότε, ήταν κάπως άτυχες... όχι γιατι τις πείραξα εγώ, αλλα επειδή είχαν ήδη γνωρίσει τις μέλισσες μου.

Η αχερόντια ειναι ένας σκώρος [απο τους μεγαλύτερους, αφού μπορεί να φτασει σε μήκος τα 9cm] και ανήκει στα λεπιδόπτερα. Νομίζω είναι άκακο [με την έννοια οτι δεν τσιμπάει, δεν πεφτει στο φαγητό σου όταν τρως, δεν βουιζει τη νύχτα πάνω απο το κεφάλι σου και ότι άλλο θα καταλόγιζε εύκολα κάποιος σε ένα έντομο, ωστε να το χαρακτηρίσει βλαβερό], αντίθετα με τον κλασικό σκώρο, που η κάμπια του τρώει τα ρούχα ή τον κηρόσκωρο που η κάμπια του τρώει τις κερύθρες.

Παρόλα αυτά είναι παραδοσιακα συνδεδεμενη με κατάρες και κακοτυχία γιατι σε κάποια έιδη, στο πίσω μέρος του θώρακα, παρουσιάζεται ένα σχέδιο που μοιάζει με νεκροκεφαλή.

Ακόμα και σε ταινίες εχει πρωταγωνιστίσει, όπως στη σιωπή των αμνών. [ο δολοφόνος τοποθετούσε προνυμφες στο στόμα των θυμάτων του].



Ιστορικός διάλογος απο την ταινία που έκανε την πεταλόυδα διάσημη:
_______________________
Roden: Sphingid ceratonia, maybe.
[cuts open cocoon]
Roden: Agent Starling, meet Mr. Acherontia styx.
Pilcher: Weird.
Roden: Better known to his friends as the Death's-head moth.

[πηγή: http://www.imdb.com/title/tt0102926/quotes]
_______________________

Η αχερόντια λοιπόν, έχει τον κλασικό κύκλο ζωής ενός σκώρου, είναι δηλαδή μια κάμπια που μετρέπεται σε πεταλoύδα. Όπως ο κηρόσκωρος, που επίσης αποτελεί προβλημα για τον μελισσοκόμο και θα τον φιλοξενίσουμε σύντομα σε κάποιο άλλο post και ο πιο δημοφιλής μεταξοσκώληκας.

Αναλυτικά εικόνες και πληροφορίες για τον κύκλο της αχερόντιας μπορεί να βρεί κανεις σε αυτό το site:www.museums.org.za
όπως και σε αυτό http://tpittaway.tripod.com/sphinx/a_atr.htm


Η ενήλικη αχερόντια έχει μια κακή διατροφική συνήθεια. Μπαινει στις κυψέλες με σκοπό να φάει μέλι. Βέβαια αν το καλοσκεφτεί κανεις την ίδια συνήθεια έχω κι εγώ...

Τέλoς πάντων, αν θέλουμε να βρούμε μια φτηνη δικαιολόγία ας πούμε οτι η συνήθεια αυτή της πεταλούδας, είναι μεμπτή γιατι γίνεται ανορθόδοξα....Είναι μια εισβολή.
Η πεταλόυδα μπαίνει απο την είσοδο της κυψέλης και λεηλατεί το μέλι. Στην προσπάθεια της αυτή αναστατώνει το μελίσσι, τόσο γιατι ειναι ενας εισβολέας, όσο και γιατι είναι τεραστίων διαστάσεων. Μια μάχη στο εσωτερικό της κυψέλης ειναι ανεπιθύμητη για πολλούς λόγους. Διάβαζα κάποτε στην Μελισσοκομική επιθεώρηση [τευχος 5ο έτος 17ο άρθρο του ίδιου του Ν.Παππά] ότι είναι δυνατόν το μελίσσι να ενοχληθεί τόσο απο την εισβολή ώστε να εγκαταλήψει την κυψέλη.
Σίγουρα οι βασίλισσες είναι ιδιαίτερα ευάισθητες και δεν πρέπει να είναι μάρτυρες σε τέτοιες περιπέτειες. Ουτε είναι σκόπιμο να απασχολόυνται οι εργάτριες με την υπερασαπιση της κυψέλης σε τέτοιο βαθμό. Σίγουρα επίσης η Αχερόντια θα έχει αναπτύξει κάποιου είδους άμυνα σε βάρος των μελισσών οπότε θα είναι και πρακτικά επικίνδυνη.

Η προήγουμενη αναφορά σε άτυχες αχερόντιες που σύναντησαν τις μέλισσες μου έγινε γιατι οι εργάτριες τελικά παρουσιάζονται ικανοποιητικά ικανες στο να υπερσπίζονται την κυψέλη. Σκοτώνουν τους εισβολείς αλλα εξαιτίας του όγκου τους αδυνατούν να τους απομακύρυνουν απο την κυψέλή.

Για να κρατηθει ο χωρος καθαρός πρέπει το κουφάρι του εισβολέα να αομονωθεί και να βαλσαμωθεί.




Αυτο το επιτυγχάνεται με την επάλειψη του με πρόπολη και κερί. [πάραγωγα της μέλισσας] Φαίνεται καθαρά στις φωτογραφίες οτι το νεκρό έντομο έχει μουμιωποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που δεν θα μπορούσε να βλάψει πλέον την κυψέλη.



Οι βαλσαμωμένες αχερόντιες θυμίζουν το allien και εικονογραφίσεις του HR.Gigger και ήταν μέγάλη έκπληξη όταν τις είδα για πρώτη φορά. Ακόμα πιο ενδιαφέρον ειναι να τις πιάσει κανεις με το χέρι και να αντιληφθεί την απίστευτη "επισμάλτωση" που τις κάνουν οι εργάτριες.


Άμυνα:
Τελικά η λύση στο πρόβλημα ειναι ευκολη και κλασική κι έτσι δεν τις βλέπω συχνα στις κυψέλες. Διατήρηση δυνατών μελισσιών που είναι η νούμερο ένα λύση σε κάθε πρόβλημα και μικρές πόρτες το Σεπτέμβρη. Οι είσοδοι των μελισσιών ειναι κρίσιμο σήμειο για την ποιότητα της ζωής ενός μελισιού. Δεν πρέπει να περιορίζει την κίνηση του σμήνους μεσα έξω αλλα ούτε να είναι τόσο μεγάλη ώστε να επιτρέπει την είσοδο λεηλατών και να έχει ελλειπή φύλαξη.

Το άνοιγμα ιδανικά προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε μελισσιού. Για τις αχερόντιες πχ η καλύτερη λύση είναι γύρω στο Σεπτέμβριο που παρουσιάζουν έξαρση, να τοποθετουμε στην είσοδο πλέγμα, τόσο αραιό που επιτρέπει στις μέλισσες να περνουν αλλα τόσο πυκνο, που να απαγορέυει σε μεγαλύτερα έντομα να μπουν. Το χειρότερο όμως απ' όλα είναι να δυσκολέψουμε τρομερα εναν επίδοξο εισβολέα να μπει και μετα κατα τη μάχη του με τις εργάτριες να είναι αδύνατο να βγεί. Οπότε θέλει προσοχή και μελέτη. [πιστευω θα το αναπτύξω σε άλλο post]

____________

Δευτέρα 6 Μαρτίου 2006. Μετά απο σχόλιο στο συγκεκριμένο άρθρο απο τον japetus τον οποίο και ευχαριστώ πολύ, έκανα μια καλύτερη έρευνα και κατέληξα οτι το ζωντανο έντομο που απεικονίζεται στις πρώτες φωτογραφίες μοιάζει με την Αcheronia Death's Head Hawk-moth] αλλα δεν είναι. Είναι κοντινός συγγενής, με την εννοια οτι ειναι κι αυτο στην οικογένεια Sphingidae και ονάζεται Agrius convolvuli [Convolvulus Hawk-moth]. Η ομοιότητα και στις φωτογραφίες στο habitas.org.uk δικαιολογούν το μπέρδεμα :)