Η ιστορία τoυ Μελιτοεξαγωγέα

Francesco De Hruschka ( 1813 – 1888 ) Ο De Hruschka γνωστός και ως  Ταγματάρχης Franz von Hruschka επειδή υπηρέτησε στον αυστριακό στρατό, διατηρούσε μια πετυχημένη εταιρία στη Βενετία, που εξήγαγε μέλισσες και κυψέλες στη Γερμανία. Το 1865 σε ένα μελισσοκομικό συνέδριο στο Μπρνο στη Τσεχία, παρουσίασε  τον πρώτο φυγόκεντρο μελιτοεξαγωγέα. Σύμφωνα με την ιστορία, ο Hruschka συνέλαβε την ιδέα της φυγοκέντρισης για την εξαγωγή μελιού, ενώ παρακολουθούσε τον γιο του να παίζει με μια κερήθρα κι ενα κουβά.

Ο μικρός είχε δέσει τον κουβά και τον περιέστρέφε με δύναμη γύρω απο το κεφάλι του, με αποτέλεσμα το μέλι να βγει απο την κερήθρα και να λερώσει τα πάντα γύρω του. Το μηχάνημα που εμπνεύστηκε ο De Hruschka από το παιχνίδι αυτό,  ήταν ένα βαρέλι μέσα στο οποίο οι κερήθρες άδειαζαν από το μέλι φυγοκεντριζόμενες, χωρίς όμως να λερώνουν (αφού το μέλι έμενε μέσα στο βαρέλι) και επιπλέον δεν κατέστρεφε την κερήθρα. Παράλληλα ο μελισσοκόμος μπορούσε να τις βάζει ανα δυάδες στο μηχάνημα με αποτέλεσμα να κερδίζει και χρόνο.

Η νέα εφευρεση κάνει αίσθηση και σύντομα (για τα δεδομένα της εποχής) ταξιδεύει μέχρι τη Αμερική. Μετα την έκθεση της στην Αmerican Bee journal, πολλοί αμερικάνοι ενημερώνονται και προσπάθησoυν να τελειοποιήσουν την ιδέα.

Ετσι το 1868 ο  Amos Ives Root ετών 29, παρουσιάζει στην αμερική εναν φυγόκεντρο μελιτοεξαγωγέα για πλαισια κυψέλης λάνγκστροθ, που κινείται πλέον με μανιβέλα και γρανάζια. Ο Root ασχολήθηκε με τη μελισσοκομια και την κατασκευή κερίων.

Η εταιρεία του υπάρχει ακόμα και σήμερα  www.rootcandles.com.

Δεν είναι 100% βέβαιο οτι ο Root συνέλαβε την τελική ιδέα, αφού παράλληλα με αυτόν δουλευαν στην τελειοποιήση του ευρωπαικόυ μηχανήματος  εταιρείες όπως αυτή του Charls Dadant, του Moses Quinby αλλά και του ίδιου του Lorenzo Lorraine Langstroth. Επείδη όμως ο Root έβγαλε πρώτος το μηχάνημα στο εμπόριο, με το όνομα Novice Extractor (Eξαγωγέας αρχαρίων) πιστώθηκε και την εφευρεση. Επίσης η πρώτη έντυπη αναφορά, γίνεται στο δικό του βιβλίο “A B C of Bee Culture”.

Το μελισσοκομείο του παπού μου πρέπει να ήταν στο “πικ” του τη δεκαετία του 30. Εκεί κάπου πριν τον πόλεμο, η οικονομική του επιφάνεια του επέτρεπε να επενδύει σε αυτό και σε σχετικά μηχανήματα. Έτσι λοιπόν δεν έλειψε κι ο μελιτοεξαγωγέας. Δεν είναι ξεκάθαρο που τον βρήκε ή πότε τον αγόρασε.

Όπως και να έχει όμως, το εν λόγο μηχάνημα δεν νομίζω να έχει κατασκευαστεί πολύ μετα το 1935. Κι αυτό γιατί απ’ όσο γνωρίζω το μηχάνημα ήταν στη διάθεση της οικογένειας πριν ή οριάκά στον πόλεμο.

Στο κεντρικό μεγάλο γρανάζι, βλέπεις γραμμένες τις λέξεις ΑΘΗΝΑΙ – ΑΤΤΙΚΗ πράγμα που λογικά σημαίνει οτι είναι αγορασμένο απο τη γνωστή εταιρεία, που λειτουργεί ακόμη και σήμερα και η οποία στα πρώτα της χρόνια εμπορεύονταν και μελισσοκομικό εξοπλισμό.

Μετά απο 80 χρόνια λειτουργίας, δεν φαντάζομαι πόσα κιλά μέλι έχουν περάσει από το εσωτερικό του, αλλά κάποια στιγμή θεωρήσαμε επιτέλους οτι αποσβέστηκε και αντικαταστάθηκε. Σήμερα περιμένει υπομονετικά να του κάνω μια τελευταία συντήριση και θα τον πάω στο φυσικό του περιβάλλον να πάει τη θέση του ανάμεσα στα άλλα μουσειακά είδη… Ούτως ή άλλως είχε υποστεί αρκετά βαψίματα και τριψίματα, αλλα εξωτερικά στο κάτω μέρος του (εκεί που ενώνει το στεφάνι της βάσης με τον κάδο φυγοκέντρισης), οι διαβρώσεις ήταν έντονες. Τον είχα προλάβει με τουλάχιστον τρία διαφορετικά χρώματα και η φωτογραφία της κάνουλας είναι τραβηγμένη πριν απο εννιά χρόνια, σε μια δοκιμή λειτουργίας. Η κατάστασή του όμως δεν επιτρέπει την χρήση του για πραγματική παραγωγή.

Πρέπει να πω πάντως οτι ο πιο ενδιαφέρον και εντυπωσιακός μελισσοεξαγωγέας που έχω δει ποτέ, είναι αυτός του Ζέπου….

πηγές (με μερικες εξαιρετικές γκραβούρες):

auction.repocast.com/details.cfm?ID=506113

 piifpu: DSC08442 9505 img 2261